بتائین، درست مانند کولین و متیونین، در متابولیسم گروه متیل در کبد نقش دارد و گروه متیل ناپایدار خود را برای سنتز چندین ترکیب مهم متابولیکی مانند کارنیتین، کراتین و هورمون‌ها اهدا می‌کند (شکل 1 را ببینید).

 

کولین، متیونین و بتائین همگی در متابولیسم گروه متیل مرتبط هستند. بنابراین، مکمل بتائین می‌تواند نیاز به این اهداکنندگان دیگر گروه متیل را کاهش دهد. در نتیجه، یکی از کاربردهای شناخته شده بتائین در خوراک دام، جایگزینی (بخشی از) کولین کلراید و متیونین اضافه شده در جیره است. بسته به قیمت‌های بازار، این جایگزینی‌ها به طور کلی هزینه‌های خوراک را کاهش می‌دهند، در حالی که نتایج عملکرد را حفظ می‌کنند.

وقتی بتائین برای جایگزینی سایر متیل‌دونورها استفاده می‌شود، بتائین بیشتر به عنوان یک کالا مورد استفاده قرار می‌گیرد، به این معنی که دوز بتائین در فرمولاسیون خوراک می‌تواند متغیر باشد و به قیمت ترکیبات مرتبط مانند کولین و متیونین بستگی دارد. اما، بتائین چیزی بیش از یک ماده مغذی دهنده متیل است و گنجاندن بتائین در خوراک باید به عنوان وسیله‌ای برای بهبود عملکرد در نظر گرفته شود.

بتائین به عنوان محافظ اسمزی

بتائین علاوه بر عملکردش به عنوان یک متیل‌دونور، به عنوان یک تنظیم‌کننده اسمزی نیز عمل می‌کند. هنگامی که بتائین توسط کبد در متابولیسم گروه متیل متابولیزه نمی‌شود، به عنوان یک اسمولیت آلی در دسترس سلول‌ها قرار می‌گیرد.

بتائین به عنوان یک اسمولیت، احتباس آب درون سلولی را افزایش می‌دهد، اما علاوه بر این، از ساختارهای سلولی مانند پروتئین‌ها، آنزیم‌ها و DNA نیز محافظت می‌کند. این خاصیت محافظت اسمزی بتائین برای سلول‌هایی که تحت استرس (اسمزی) قرار می‌گیرند بسیار مهم است. به لطف افزایش غلظت بتائین درون سلولی، سلول‌های تحت استرس می‌توانند عملکردهای سلولی خود مانند تولید آنزیم، تکثیر DNA و تکثیر سلولی را بهتر حفظ کنند. به دلیل حفظ بهتر عملکرد سلولی، بتائین ممکن است پتانسیل بهبود عملکرد حیوان را به ویژه در شرایط استرس خاص (استرس گرمایی، چالش کوکسیدیوز، شوری آب و غیره) داشته باشد. ثابت شده است که افزودن بتائین به خوراک در شرایط مختلف و برای گونه‌های مختلف حیوانات مفید است.

اثرات مثبت بتائین

احتمالاً بیشترین موردی که در مورد اثرات مفید بتائین مورد مطالعه قرار گرفته است، استرس گرمایی است. بسیاری از حیوانات در دمای محیطی زندگی می‌کنند که از منطقه آسایش حرارتی آنها فراتر می‌رود و منجر به استرس گرمایی می‌شود.

استرس گرمایی یک وضعیت معمول است که در آن تنظیم تعادل آب بدن برای حیوانات مهم است. بتائین با توانایی خود در عمل به عنوان یک اسمولیت محافظ، استرس گرمایی را کاهش می‌دهد، همانطور که به عنوان مثال با کاهش دمای رکتوم و کاهش رفتار نفس نفس زدن در جوجه‌های گوشتی نشان داده شده است.

کاهش استرس گرمایی در حیوانات، مصرف خوراک آنها را افزایش داده و به حفظ عملکرد کمک می‌کند. گزارش‌ها نه تنها در جوجه‌های گوشتی، بلکه در مرغ‌های تخم‌گذار، خوک‌های ماده، خرگوش‌ها، گاوهای شیری و گوشتی نیز اثرات مفید بتائین را در حفظ عملکرد در هوای گرم و همچنین رطوبت بالا نشان می‌دهند. همچنین، بتائین می‌تواند به حفظ سلامت روده کمک کند. سلول‌های روده به طور مداوم در معرض محتوای هیپراسموتیک روده قرار دارند و در صورت اسهال، چالش اسمزی برای این سلول‌ها حتی بیشتر نیز خواهد شد. بتائین برای محافظت اسمزی سلول‌های روده مهم است.

حفظ تعادل آب و حجم سلول از طریق تجمع درون سلولی بتائین منجر به بهبود مورفولوژی روده (پرزهای بلندتر) و قابلیت هضم بهتر (به دلیل ترشح آنزیمی مناسب و افزایش سطح جذب مواد مغذی) می‌شود. اثرات مثبت بتائین بر سلامت روده به ویژه در حیوانات مبتلا به کوکسیدیوز و خوک‌های در حال از شیر گرفتن، مشهود است.

بتائین همچنین به عنوان یک اصلاح‌کننده لاشه شناخته می‌شود. عملکردهای چندگانه بتائین در متابولیسم پروتئین، انرژی و چربی حیوانات نقش دارد. هم در طیور و هم در خوک، به ترتیب افزایش تولید گوشت سینه و گوشت بدون چربی در تعداد زیادی از مطالعات علمی گزارش شده است. بسیج چربی همچنین منجر به کاهش محتوای چربی لاشه و بهبود کیفیت لاشه می‌شود.

بتائین به عنوان تقویت کننده عملکرد

تمام اثرات مثبت گزارش‌شده بتائین نشان می‌دهد که این ماده مغذی چقدر می‌تواند ارزشمند باشد. بنابراین، افزودن بتائین به رژیم غذایی باید نه تنها به عنوان جایگزینی برای سایر متیل‌دونورها و صرفه‌جویی در هزینه‌های خوراک، بلکه به عنوان یک افزودنی کاربردی برای حمایت از سلامت و عملکرد حیوانات نیز در نظر گرفته شود.

تفاوت بین این دو کاربرد در دوز مصرفی است. بتائین به عنوان یک متیل‌دونور، اغلب در خوراک با دوز ۵۰۰ ppm یا حتی کمتر استفاده می‌شود. برای افزایش عملکرد، معمولاً از دوزهای ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ ppm بتائین استفاده می‌شود. این دوزهای بالاتر منجر به بتائین متابولیزه نشده، در گردش خون حیوانات، در دسترس برای جذب توسط سلول‌ها برای محافظت از آنها در برابر استرس (اسمزی) و در نتیجه حمایت از سلامت و عملکرد حیوان می‌شود.

نتیجه‌گیری

بتائین کاربردهای متفاوتی برای گونه‌های مختلف حیوانات دارد. در خوراک دام، بتائین می‌تواند به عنوان کالایی برای صرفه‌جویی در هزینه‌های خوراک مورد استفاده قرار گیرد، اما همچنین می‌تواند در رژیم غذایی برای بهبود سلامت حیوانات و افزایش عملکرد گنجانده شود. به خصوص امروزه که سعی در به حداقل رساندن استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها داریم، حمایت از سلامت حیوانات از اهمیت بالایی برخوردار است. بتائین مطمئناً شایسته جایگاهی در فهرست ترکیبات زیست فعال جایگزین برای حمایت از سلامت حیوانات است.